Çok yaşa Tayyip Dede

Muhsin Ertuğrul: 1949-1950 ve 1954-1958 yıllarında iki kez Devlet Tiyatroları Genel Müdürü. 

İlk sesli film, kadrosunda kadın oyuncu olan ilk film ve uluslararası alanda ödül alan ilk film gibi Türk sinemasında ilklerin yönetmeni. Türk tiyatrosunun çağdaş Batı tiyatrosu modelinde şekillenmesine öncülük eden yönetmen, aktör, yapımcı, senaryo yazarı. 30 film yöneten, 14’ünün senaryosunu yazan, 8’inde oynayan dev sanatçı. Koca Muhsin Ertuğrul işte.

Cevad Memduh Altar: 1951-1954 yılları arasında Devlet Tiyatroları Genel Müdürü. 

Sanat tarihçisi ve müzikolog kimliğiyle 1927’den itibaren Ankara’da Büyük Atatürk’ün direktifleri altında, Ankara Devlet Konservatuvarı, Devlet Tiyatroları, Devlet Opera ve Balesi gibi sanat kurumlarının kuruluş çalışmalarına Paul Hindemith, Karl Ebert, Ernst Praetorius gibi dünya çapında Alman uzmanlarla birlikte etkin bir biçimde katılarak ülkenin kültür hayatına uzun yıllar hizmet etti. 

Venedik, Viyana, Vatikan, Berlin, Varşova ve Saraybosna’da devlet arşivlerinde Türk kültürüyle ilgili incelemelerde bulundu. Uluslararası ve ulusal kongrelerde, sempozyumlarda, seminerlerde müzik ve sanata ilişkin çeşitli konularda konferanslar verdi, bildiriler sundu. Türkiye’de yayınlanmış on kadar kitap ve inceleme yazısı, çeşitli gazete ve dergilerde çıkan sayısız makale ve anı yazısı var.

Cüneyt Gökçer: 1958'de Muhsin Ertuğrul'un yaş haddi nedeniyle boşalttığı Devlet Tiyatrosu Genel Müdürlüğüne 38 yaşında atandı ve bu görevi (arada bir yıllık bir fasılayla) 1983 yılına kadar toplam 23 yıl sürdürdü.

Cevad Memduh Altar zamanında bilgi ve deneyim için Avrupa'ya gönderildi. İngiltere, Fransa, Almanya ve Avusturya'da “Aldwych”, “Comédie française”, “Thalia Theater” gibi önemli sanat merkezlerinde yönetmen yardımcısı olarak çalıştı. Ünlü yönetmenlerin ve sanatçıların provalarını izledi.

Yöneticiliği süresince Batı tiyatrosunun başyapıtlarının yanı sıra Türk tiyatro eserlerine de yer verilmesini savundu. Bu amaçla yerli oyun yazarlarını teşvik etti.

Yüz kadar oyunda rol aldı. 40’tan fazla oyun, 20 kadar opera yönetti. 25 filmde oynadı.

Yurt içinde sayısız ödül aldı. Devlet sanatçısı oldu. Yurt dışında ise Yunanistan Krallığı'nın “I. George Nişanı”, İtalya “Commendatore” nişanı ve “Polonia Restituta” Kültür Nişanı ile ödüllendirildi.

Turgut Özakman: 1983-1987 yılları arasında Devlet Tiyatroları Genel Müdürü. 

Köln Üniversitesi Tiyatro Bilimi Enstitüsü'ne devam ettikten sonra Devlet Tiyatrosu'na dramaturg olarak girdi. Uzun yıllar Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü'nde dramatik yazarlık dersleri verdi.

Yayınlanmış 14 senaryosu, 8 romanı, 24 oyunu, 4 araştırma-inceleme kitabı var. Kurtuluş Savaşı’nı romansı bir dille anlatan “Şu Çılgın Türkler” adlı belgesel romanı bir iddiaya göre Cumhuriyet tarihinin en çok satan kitabı oldu.

Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü ve Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü dahil birçok ödüle, Anadolu, Ege ve Ankara Üniversiteleri tarafından tevdi edilen fahri doktor unvanına sahip.

Yücel Erten: Ekim 1982’den itibaren 16 ay süreyle Devlet Tiyatroları Genel Müdürü ve Başrejisörü. 

Oyunlar, uyarlamalar, kitaplar yazdı. Türkçeden Almancaya, Almancadan Türkçeye sayısız çeviriler yaptı. 80’den fazla oyun yönetti. 15 filmde, 10’dan fazla televizyon dizisinde rol aldı, 50’ye yakın ödül kazandı. 

Bozkurt Kuruç: 1989-1998 yılları arasında Devlet Tiyatroları Genel Müdürü. 

Devlet sanatçısı. 40’tan fazla oyunda rol aldı. Bir o kadar piyesi ve üç operayı yönetti. Chicago'da Nâzım Hikmet’in Kuvayi Milliye Destanı’nı İngilizce olarak Amerikalı oyuncularla birlikte sahneledi. 

Mustafa Kurt: 2018 yılından 2023 Ağustos ayına kadar Devlet Tiyatroları Genel Müdürü.

30’dan fazla oyun yönetti. 25 kadar oyunda rol aldı. 25 civarında ödül kazandı. Türk tiyatrosuna çok değerli hizmetlerde bulundu. 

Cumhuriyet’in 100. yılında bu dev isimlerin onurlandırdığı koltuğa vaktiyle Devlet Tiyatroları sınavına girip de kazanamayan Tamer Karadağlı adlı kaba saba biri oturtuldu. Figüran olarak kabul edilmediği kuruma genel müdür olarak bacadan girdi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğüne de “Çok yaşa Tayyip Dede; seni çok seviyoruz” şarkısının söz yazarı layık görüldü.

Ne diyelim? 

Çok yaşa Tayyip Dede... 

Önceki ve Sonraki Yazılar
Kaya Türkmen Arşivi