Emre Özpeynirci

Tekerlekli Vergi Dairesi: ​​​​​​​Hükümet, son 20 yılda otomotivden 188 milyar dolar vergi topladı

Son 20 yılda otomotivden toplanan 2.6 trilyon TL’lik vergiyle ki yıllık ortalama dolar kurundan tam 188 milyar dolar ediyor, yeni fabrikalar kurup geleceğimize yatırım yapmak varken, bu büyük kaynağı tüketime harcadık ve potansiyelimizi maalesef tam olarak kullanamadık.

TÜRKİYE’de otomotiv sektöründen toplanan vergiler, yeni yatırım ve üretim fırsatlarıyla kıyaslandığında dikkat çekici bir tablo ortaya koyuyor. Son 20 yılda toplanan devasa vergi gelirleri, aslında onlarca yeni otomobil fabrikasının kurulmasını sağlayacak büyüklükte. 2006'dan bu yana sadece motorlu taşıtlar üzerinden alınan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) 1,85 trilyon TL'ye ulaştı. Bu yılın sonuna kadar bu rakamın 2,2 trilyon TL'yi aşması bekleniyor. Son 20 yılda toplanan Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) de bu tutara eklendiğinde, otomotivden elde edilen toplam vergi geliri 2,6 trilyon TL'yi aşıyor. Her yılın ortalama dolar kurundan hesapladığımızda karşımıza 188 milyar doları aşan bir tahsilat çıkıyor.

VERGİLERLE NE YAPILABİLİRDİ?

EBS Danışmanlık’ın verilerinden çıkan bu devasa gelirin potansiyelini somutlaştırmak için bir örnek verilebilir. Türkiye'de fabrika kurmayı planlayan Çinli otomotiv devi BYD'nin 1 milyar dolarlık yatırım tutarı göz önüne alındığında, toplanan vergiyle 180’den fazla yeni fabrika kurulabilirdi. Eğer bir fabrikanın maliyeti 2 milyar dolar olarak kabul edilse bile, bu vergi geliriyle en az 90 yeni otomotiv fabrikasının hayata geçirilmesi mümkündü. Ancak bu devasa kaynak, üretime, teknolojiye ve Ar-Ge'ye dönüştürülmek yerine devletin kısa vadeli bütçe açıklarını kapatmak için kullanıldı. Oysa bu vergilerin küçük bir kısmı bile sektöre geri aktarılmış olsaydı, bugün Türkiye'de onlarca batarya fabrikası, gelişmiş Ar-Ge merkezleri ve dünya çapında markalar ortaya çıkabilirdi.

GELECEK TÜKETİM Mİ, ÜRETİM Mİ?

Bugün Çinli şirketler, Avrupa pazarına girmek için Türkiye'yi üretim üssü olarak değerlendiriyor. Bu durum, Türkiye'nin coğrafi ve stratejik konumunun ne kadar değerli olduğunu bir kez daha gösteriyor. Ancak, son 20 yılda "yolda eriyip giden benzin" gibi harcanan 188 milyar dolarlık vergi geliri, kaçırılan fırsatların bir göstergesi. Bu durum, Türkiye'nin otomotiv sektöründeki temel yaklaşımını özetliyor: Üretim stratejisi yerine tüketim vergileri ön planda tutuldu. Oysaki yeni fabrikalar sadece yüksek vergilerle değil, vizyon, uzun vadeli planlama ve cesur sanayi politikalarıyla kurulur. Türkiye'nin otomotiv politikası, ‘vergiyle kasayı doldur, geleceği boş bırak’ şeklinde özetlenebilir.

Bu yaklaşım, uzun vadede Türkiye'nin otomotivde küresel bir güç olma potansiyelini sınırlıyor. Sizce de bu yaklaşım değişmeli mi?

Araç başına 626 bin TL ÖTV

AĞUSTOS ayında otomotiv pazarı geçen yıla göre %11,62 büyüyerek 104.893 adede yükseldi. Ancak asıl dikkat çekici artış, ÖTV tahsilatında yaşandı. Hükümetin kasasına giren ÖTV geliri, %76,65'lik rekor bir artışla 65,69 milyar TL'ye ulaştı. Bu artış, 24 Temmuz'daki ÖTV düzenlemesinin etkisini açıkça gösteriyor. Temmuz 2025'te araç başına ortalama 556 bin TL ÖTV alınırken, bu rakam Ağustos'ta 626 bin TL'ye yükseldi. Geçtiğimiz yılın Ağustos ayında ise bu tutar yalnızca 395 bin TL'ydi.

Yılın ilk sekiz aylık dönemine bakıldığında da benzer bir tablo görülüyor. Otomotiv pazarındaki %6,60'lık büyümeye karşılık (844.761 adet), ÖTV tahsilatı %42,21'lik devasa bir artışla 442,7 milyar TL'ye çıktı. Bu miktar, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yıl sonu için belirlediği 799 milyar TL'lik ÖTV hedefinin şimdiden %55,4'üne denk geliyor. Rakamlar, ÖTV'nin artık hükümet için adeta "tekerlekli bir vergi dairesi" haline geldiğini bir kez daha kanıtlıyor.

Transit REKOR

Gölcük’te üretilen Ford Transit’in 60. yılını kutlamak için ilk kez Transit Festivali düzenlendi. İngiltere’deki festivalde, bir araya gelen eski ve yeni nesil 201 Ford Transit, ‘En Büyük Ticari Araç Konvoyu’ ile Guinness Dünya Rekoru kırdı. Ford, 9 Ağustos 1965 tarihinden bu yana 13 milyondan fazla Transit üretti. Bunun 5,2 milyon adedi 1967 yılından bu yana Ford Otosan tarafından Türkiye’de üretildi. 2022 yılında Ford Otosan’ın Gölcük Fabrikası’nda başlayan E-Transit’in seri üretimi, Türkiye’nin ve Ford’un Avrupa’daki ilk tam elektrikli ticari aracı olarak tarihe geçti. Bugün ise Yeniköy Fabrikası, Transit/Tourneo Custom’ın yeni nesil versiyonları ile tamamen elektrikli E-Transit Custom’ın üretim üssü olarak bu mirası sürdürüyor.

Citroen’in en büyük 3’üncü pazarı olduk

FRANSIZ Citroen, Türkiye'deki yükselişini sürdürüyor ve ağustos ayı sonunda 40.395 adetlik satışla global pazarda en büyük 3. ülke konumuna geldi. Markanın toplam pazar payı %5'e ulaştı. Citroen Marka Direktörü Bora Duran, bu başarıyla Türkiye'nin Fransa ve İtalya'nın ardından en çok satış yapan ülke olduğunu belirtti. Özellikle ağustos ayında Fransa'dan sonra en fazla Citroen satılan ikinci ülke olduklarını ekledi. Bu başarının arkasındaki en büyük etkenlerden biri, yeni nesil modeller. Satılan her iki binek araçtan biri, en popüler modellerinden biri olan C4 X oldu. Ayrıca, binek araç satışlarının %21,6'sını elektrikli otomobiller oluşturdu.