Emre Özpeynirci

2025’in ilk altı ayında Türkiye'de %5,41'lik artışla 488.003 adet yeni otomobil satıldı. İlk bakışta kulağa rekor gibi gelse de, 86 milyonluk bir ülkede bu rakam, her 1000 kişiden yalnızca 5,7’sinin yeni bir otomobil alabildiğini gösteriyor. Bu oranla Avrupa’daki 32 ülke arasında 29. sıradayız. Ne yazık ki mevcut vergi politikaları ve ani ekonomik dalgalanmalar nedeniyle bu son sıralardan kurtulmamız pek mümkün görünmüyor. Çünkü pazar ne zaman hareketlense, ne zaman ufukta bir umut belirse, yeni bir vergi düzenlemesi geliyor ve tüm dengeler bir anda altüst oluyor.

KÜÇÜK BİR KESİMİN GERÇEĞİ

Yeni otomobil alabilenlerin büyük bölümü bile aslında ÖTV desteği verilen sınırlı sayıdaki modellerin peşinde, sınırlarını zorlayarak alışveriş yapıyor. Ancak acı gerçek şu:

Bugün otomobil pazarı diye konuşulan bu "rekor satışlar", aslında nüfusun sadece yüzde 1’lik küçük bir kesimini ilgilendiriyor. Toplumun büyük çoğunluğu için ise sıfır otomobil almak artık gerçekçi bir seçenek değil. İkinci el bile gitgide erişilmez hale geliyor. Bu halka uygun görülen otomobiller artık 20 yaş ve üzeri modeller.

TOPLUMSAL HAYAL KIRIKLIĞI

Tablonun belki de en üzücü yanı şu; geçmişte her gencin hayalini kurduğu “hayata atılır atılmaz bir otomobil sahibi olmak”, artık imkânsız. Bugün üniversite mezunu, iş hayatına yeni başlamış bir genç profesyonel; otomobil sahibi olabilmek için yıllarca beklemek, hatta hayalini tamamen rafa kaldırmak zorunda kalıyor. Bu durum sadece ekonomik bir sorun değil; giderek derinleşen toplumsal bir hayal kırıklığına dönüşüyor.

Yeni ÖTV en çok ona yaradı

Hayata geçirilen yeni ÖTV düzenlemesiyle Bursa’da üretilen Fiat Egea’nın 1.4 litrelik motorlu versiyonlarının ÖTV’si %70, 1.6 litre motorları ise %75’e düşerken, Egea ailesinin başlangıç fiyatı 944 bin 964 TL seviyesine geriledi. Yeni ÖTV düzenlemesi en çok bu modele yararken, en merak edilen bu modelin üretiminin yıl sonunda bitip, bitmeyeceği. İddialar bu modelin üretiminin 6 ay uzatıldığı yönünde. Ama en önemli nokta, Egea’nın artık ağırlıklı olarak iç pazar için üretilmesi, ihracatının yok denecek kadar az seviyeye inmesi.

VERGİDE ZİRVE, ALIMDA DİP

EBS Danışmanlık Genel Müdürü Erol Şahin, Türkiye’nin 1000 kişiye satılan otomobilde Avrupa da 32 ülke içinde 29.sıraya demir attığını belirterek, “Bu arada Türkiye’de vatandaş dünyanın en yüksek otomobil alım vergisini vermeye devam ediyor. Üstelik sadece ÖTV ödemiyor bir de verginin %20 KDV olarak vergisini ödüyoruz. Ne yazık ki bu güzel ülkede daha kötü ne olabilir ki demeye korkar hale geldik” yorumunu yaptı.

İlk 6 ayda her 1000 kişiden sadece 6’sı yeni bir otomobil alabildi

Yeni ÖTV düzenlemesiyle Türkiye’de üretilen milli ve yerli aracımız Togg’un da ÖTV’si %10’dan %25’e yükseldi. Togg T10X V1 RWD Standart Menzil 1 milyon 440 bin liradan 1 milyon 636 bin 363 liraya, T10X V1 RWD Uzun Menzil 1 milyon 680 bin liradan 1 milyon 909 bin 89 liraya, Togg T10X V2 RWD Uzun Menzil 1 milyon 830 bin liradan 2 milyon 79 bin 543 liraya çıktı.

Elektrikli otomobilde ilk 3 şansımız kalmadı

Türkiye, elektrikli otomobil satışlarında Avrupa’da son iki aydır 4. sırada. Özellikle mayıs ve haziran aylarında, 3. sıradaki Fransa’yla arasındaki farkı ciddi şekilde kapattı. Haziran ayında Fransa’da satışlar %3,28 düşerek 28.857 adede gerilerken, Türkiye’de %219 artışla 25.646 adede ulaştı. Aradaki fark yalnızca 3.211 adede kadar düştü. Bu tablo, temmuz-ağustos aylarında Türkiye’nin Fransa’yı geçerek Avrupa’da ilk 3’e girmesi ihtimalini güçlendirmişti. Ancak geçen hafta yürürlüğe giren ÖTV artışı, bu olasılığı belirsiz bir geleceğe öteledi. Yükseliş ivmesinin en azından kısa vadede yavaşlayacağı öngörülüyor. Detaylara gelirsek; 2025’in ilk 6 ayında Türkiye’de %138,4 artışla 84.956 adet elektrikli otomobil satıldı. Bu, Türkiye’yi Avrupa'da adet bazında 4. Sıraya. Pazar payı açısından ise %17,41 ile 16. sıraya taşıdı. Üstelik bu oran, Avrupa ortalamasının (%17) ilk kez üzerine çıkmış durumda.