2025 yılının Ocak-Eylül döneminde Türkiye'nin otomobil ihracatı %8,28’lik bir artışla 9 milyar 294 milyon dolara ulaştı. Bu performans olumlu görünse de, ithalatta yaşanan %27,72'lik devasa yükseliş, toplam ithalat faturasını 15 milyar 219 milyon dolara çıkardı. Böylece otomotiv dış ticaret açığı, ilk altı ayda ulaştığı 3.7 milyar dolarlık rekoru geride bırakarak, dokuz ay sonunda 5 milyar 924 milyon dolara fırladı. İlk 9 ay sonunda yerli otomobillerin pazar payının %30’un altına düşmesi, ithalatın kontrolsüz artışındaki temel yapısal sorunlardan biri olmaya devam ediyor.
AÇIĞIN PATLAMA NOKTALARI
Açığın en büyük sorumluları 9 ay sonunda rekor kırarak büyüdü:
* Almanya: Türkiye'ye yapılan ithalat 4 milyar 472 milyon dolara çıkarken, ihracatımız 956 milyon dolarda kaldı. Bu da dokuz ayda 3 milyar 516 milyon dolarlık rekor bir açık anlamına geliyor. Bu patlamada, Alman markalarının yanı sıra, Tesla'nın Berlin üretimi araçlarının yoğun girişi ana faktör olmuştur.
* İspanya: Bu ülkeyle olan ticaretimizdeki açık da alarm vermeye devam etti. İthalatımız 2 milyar 543 milyon dolara yaklaşırken, 1 milyar 135 milyon dolarlık ihracatımız ile 1 milyar 408 milyon dolarlık devasa bir açık verildi.
* Çin: Hükümetin ek vergi ve tedbirlerine rağmen, Çin'den yapılan otomobil ithalatı 1 milyar 334 milyon dolara ulaştı. İhracatın sıfır olması nedeniyle, bu tutarın tamamı 1 milyar 334 milyon dolarlık açık olarak yazıldı ve Çin ile olan ticaretimizin tek yönlü bir alışverişe dönüştüğünü tescilledi.
EN KÂRLI MÜŞTERİ: İTALYA
Dış ticaret dengesinde en fazla verilen ülkeler de netleşti:
* İtalya, 918 milyon dolarlık ihracatına karşılık sadece 44 milyon dolarlık ithalatla 874 milyon dolarlık dış ticaret fazlası vererek 'en kârlı müşteri' unvanını korudu.
* Fransa'ya yapılan 1 milyar 560 milyon dolarlık ihracat ile 673 milyon dolarlık fazla elde edildi.
* Bu iki ülkenin ardından Slovenya (666 milyon dolar), İngiltere (518 milyon dolar) ve Polonya (334 milyon dolar) gibi ülkeler de yüksek dış ticaret fazlasıyla öne çıktı.
Sonuç olarak Türkiye'nin otomotiv dış ticaret dengesi, artan ithalat baskısıyla tarihinin en kırılgan dönemlerinden birini yaşamaktadır. 9 ay sonunda 6 milyar dolara fırlayan bu devasa açığın yönetimi ve yerli üretimin küresel rakipler karşısında rekabet gücünün nasıl artırılacağı, sektörün en önemli gündem maddesi olmaya devam edecektir.
9 ayda her 1000 kişiden sadece 9’u otomobil aldı
Eylül ayında EFTA, İngiltere ve Türkiye’nin de dahil olduğu 32 Avrupa ülkesinde otomobil satışları geçen yılın aynı dönemine göre %10,7 artarak 1 milyon 236 bine ulaştı. Aynı dönemde Türkiye’de satışlar %26,8 artışla 88.274 adede çıktı. Türkiye böylece eylül ayında İspanya’yı geride bırakıp Avrupa’da 5’inci sıraya yükseldi. Yılın ilk 9 ayında ise 32 Avrupa ülkesindeki toplam satışlar %1,55 artarken, Türkiye %10’luk büyüme ve 742.687 adetle rekor kırdı. Bu performansla Türkiye, İspanya’nın ardından 6’ncı sırada yer aldı. Ancak 86 milyon nüfuslu ülkede bu, her 1000 kişiye sadece 8,7 yeni otomobil satıldığı anlamına geliyor. Türkiye bu oranla Avrupa’da adet bazında 6’ncı sırada olmasına rağmen, kişi başına düşen satışta 32 ülke içinde 29’uncu sırada bulunuyor.
Elektrikli otomobilde Avrupa’nın ilk 4’ündeyiz
Ocak-Eylül döneminde Türkiye dahil 32 Avrupa ülkesinde elektrikli otomobil satışları %29,5 artarak 1 milyon 929 bine ulaştı. Türkiye bu dönemde %133,9’luk büyüme ve 132.346 adetlik satışla Almanya, İngiltere ve Fransa’nın ardından 4’üncü sırada yer aldı. Temmuz sonunda yapılan ÖTV artışı ise eylülde satışları kısmen yavaşlatarak büyüme hızını %33’e düşürdü. Bu da Türkiye’nin eylül ayında 6’ncı sıraya gerilemesine yol açtı. Buna rağmen Türkiye, elektrikli araç payı açısından AB ortalamasına oldukça yaklaştı. Avrupa’da elektrikli otomobillerin toplam satışlardaki payı %18,10 olurken, Türkiye’de bu oran %17,82’ye ulaştı. Sonuç olarak Türkiye, Avrupa’da 32 ülke arasında satış adedinde 4’üncü, elektrikli araç payında ise %17,85 ile 17’nci sırada yer aldı.
