Erhan Erkut

Üniversite sıralamaları arasında belki de en bilineni olan Times Higher Education’ın (THE) 2026 dünya üniversiteleri sıralamaları 9 Ekim 2025’te açıklandı. Burada üniversitelerimizin 2026 karnelerinden ve ilk 1.000’deki üniversitelerimizin performanslarının zaman içindeki değişimlerinden söz edeceğim.

1. Koç Üniversitesi ise 2021’den bu yana çıkışını sürdürüyor ve son sıralamada 2016’dan bu yana ülkedeki en yüksek toplam puana ulaştı.
2. ODTÜ 2019’dan bu yana yükselişini sürdürüyor. Ülkedeki en sert çıkışı yakalayan ODTÜ 2016’daki puanını neredeyse ikiye katladı ve devlet üniversiteleri arasında açık ara ile ilk sırada.
3. Gecen senenin birincisi Sabancı Üniversitesi, toplam puanda küçük bir gerileme ile bu sene üçüncülüğe yerleşti.

Bu 3 üniversitemiz sıralamada diğer üniversitelerimizden epey öndeler. Sabancı ile Koç 2016’dan bu yana 1. ve 2. sırayı paylaşırken, 2020’de 7. olan ODTÜ 2. sıraya kadar çıktı.

4. Boğaziçi bu sene puanını %9 yükselterek 2016’dan bu yana en yüksek toplama ulaştı. Üniversitenin zor bir süreçten geçtiğini düşünürsek bu başarıyı kayda değer buluyorum.
5. İTÜ 2021 yılından bu yana çıkışta ve 2016’dan bu yana en yüksek toplam puanına ulaştı. Bu puan 2023 yılı sıralamalarındaki en yüksek üniversite puanımızdan yüksek.
6. Bilkent de puanını %8 yükselterek 2016’dan bu yana en yüksek puanına ulaştı. 2020’ye kadar ülkede ilk üçe girebilen Bilkent diğer üniversitelerin son yıllardaki puan artışlarını yakalayamadığından ülke sıralamasında altıncılıkta.
7. Akademiyi yakından takip etmeyenler için son iki yılın sürprizi Kadir Has. 5.000 öğrenci ve 200 akademisyen ile sıralamadaki en küçük üniversitelerden birisi olan Kadir Has özellikle araştırma kalitesi performansı ile ülkede 7. sıraya yükseldi. Son yıllarda Kadir Has’ta araştırmaya verilen önem ile bu sıralamanın kalıcı olacağını düşünüyorum.
8. Sıralamaya ilk defa 2022’de 1001 – 1200 aralığından giren ve iki yıldır 801 – 1.000 aralığına yerleşen YTÜ, bu yıl bir üst banta çıkmayı başardı.

Görüldüğü gibi ilk 800’e giren 8 üniversitemizin neredeyse tümü puanlarını tutarlı bir şekilde yükseltmişler. Daha önceki yazılarımda da vurguladığım gibi dünya sıralamalarında yakın dönemde görülen düşüşlerin nedeni üniversitelerimizin performanslarının düşmesi değil, sıralanan okul sayısının artması (bu yıl 2.191) ve özellikle Çin gibi bazı gelişmekte olan ülkelerin üniversitelerine çok ciddi yatırımlar yapması oldu. Sıralamalarda yerini korumak için bile gereken puan sürekli artıyor.

9. 2020 yılında tam 349 makale yayınlayan bir akademisyen sayesinde ilk 500’e kadar tırmanan Çankaya Üniversitesi’nin sıralamalardaki düşüşü devam ediyor. Bu üniversitenin durumunu merak edenler Sultan Uçar’ın Sözcü’deki (28 Ocak 2022) yazısına bakabilirler.
10. Medipol bu yıl ilk defa ilk 1.000’e giren 3 üniversitemizden birisi. Araştırma ortamı ve kalitesini yükselterek daha yukarılara çıkması mümkün görünüyor.
11. Hacettepe’deki hayal kırıklığı maalesef sürüyor. 2016 ile 2021 arasında büyük bir çıkış yakalayarak puanını ikiye katlayan Hacettepe 2021 sıralamasında ülkede 3. sırada idi ve dünyada da 501 – 600 aralığına yerleşmişti. Fakat sonraki yıllarda yerinde sayarak atak yapan diğer üniversitelere geçildi ve ülkede 11. sıraya kadar düştü.
12. 2023’ten beri 801 – 1.000 aralığında olan Özyeğin, bu yıl toplam puanını %6 yükselterek bir üst basamağa biraz daha yaklaştı. Yakından tanıdığım bu üniversitenin özellikle eğitim ve araştırma puanları gelişime açık. Doğru adımlar ile en azından 601 – 800 aralığına yükselebileceğini düşünüyorum.
13. Bu yıl ilk 1.000’e giren ikinci üniversitemiz Abdullah Gül. Yıllardır çok yüksek öğrenci memnuniyeti ile dikkat çeken bu üniversite araştırma performansını da yükselterek Özyeğin’in hemen ardına yerleşti. Oldukça yakından tanıdığım bu üniversitenin sıralama başarısının kalıcı olduğunu düşünüyorum.
14. İlk 1.000’e ilk defa giren üçüncü üniversitemiz Atatürk. Ülkenin köklü ve büyük üniversitelerinden olan Atatürk’ün bu sıralamaya girmiş olması sevindirici.
15. Bahçeşehir ilk 1.000 üniversite arasına ilk defa 2022’de girdi, bir sonraki yıl 601 – 800 aralığına yükseldi, fakat 3 yıldır 801 – 1.000 aralığında. Bu üniversitemizin daha yukarılara çıkması zor olabilir.

Bu yılki sıralamada ülkede ilk 6’ya giren üniversitelerimizin toplam puanlarının 2022’den bu yana artışta olduğu aşağıdaki grafikte net görünüyor.

Son THE sıralamasında başarılı olan tüm üniversitelerimizi kutluyorum. Hemen hepsinin performanslarındaki iyileşmenin takdir edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Koç ilk 350’ye girebilen ilk üniversitemiz oldu. Boğaziçi iki bant, YTÜ ve Kadir Has ise bir bant yukarıya çıkmayı başardı. Üç üniversitemiz (Medipol, Abdullah Gül ve Atatürk) bu yıl ilk defa ilk 1.000’e girdiler.

Öte yandan günümüz şartlarında üniversitelerimizin THE sıralamasında çok daha yukarılara (örneğin ilk 100, hatta ilk 200) çıkmasını pek gerçekçi bulmuyorum. Bu yıl ilk 100 için gereken toplam puanın 66,3, ilk 200 için gereken toplam puanın ise 58,7 olduğunu düşünürsek, üniversitelerimiz için yakın vadede gerçekçi bir hedef ancak ilk 300’e girmek (bu yıl 54,3 puan gerekli idi) olabilir. Bundan ötesi için gereken şeyler ciddi araştırma bütçeleri ve büyük yüksek lisans ve doktora programlarının yanında, dünyadaki en parlak akademisyenlerimizin ülkeye geri getirilmesi (ve tabii ülkedeki parlak akademisyenlerin ülkede kalması) gerekir. Günümüz şartlarında bunu kısa vadede mümkün görmüyorum.