Emre Özpeynirci

Türkiye otomotiv pazarı, Ağustos 2025’te gösterdiği güçlü performansla Avrupa'da dikkatleri üzerine çekiyor. Ancak toplam satış rekorları, otomobile erişimin tabana yayılma seviyesini maskeliyor. Elimizdeki veriler, Türkiye'nin bir yanda rekor kırarken, diğer yanda otomobil sahipliği konusunda ne kadar geride olduğunu çarpıcı bir şekilde gözler önüne seriyor. Türkiye, Ağustos ayında tam 82.215 adet satış gerçekleştirerek, Avrupa'nın en büyük 4. pazarı oldu. Geçtiğimiz ayların aksine, İtalya (67.322 adet) ve İspanya (61.315 adet) gibi köklü pazarları geride bıraktık. Hatta, 3. sıradaki Birleşik Krallık'a (82.908 adet) yalnızca 693 araçlık bir farkla yaklaştık.

BÜYÜME HIZIMIZ RAKİPSİZ

Türkiye, %18,64'lük artışla, Avrupa genelindeki %4,75'lik ortalamanın yaklaşık 4 katı üzerinde bir performans sergiledi. Yılın ilk 8 ayında da (Ocak-Ağustos) pazarımız %8,05 büyürken, Avrupa ortalaması sadece %0,37 ile yerinde saydı. Böylece 8 ay sonunda Avrupa’nın ilk 6’sında yerini sağlamlaştırdı. Ancak üst sıralarda yer alan İspanya ve İtalya’nın pazar hacimleri çok büyük olduğu için, ilk 5’e girme şansı şimdilik uzak görünüyor.

OTOMOBİL SAHİPLİĞİ KISITLI

Toplam satışta Avrupa devleri arasına giren Türkiye, iş 1000 kişiye düşen satışa geldiğinde ise adeta sınıfta kalıyor. 2025’in ilk 8 ayında satılan 654.413 otomobil, 86 milyonluk nüfusa bölündüğünde sadece 7,64 adet/1000 kişi sonucunu veriyor. Bu oranla Türkiye, 32 ülke arasında 29’uncu sırada. Yani kâğıt üzerinde Avrupa’nın dev pazarlarından biriyiz ama tabana yayılmış otomobil sahipliğinde Malta, Letonya, Finlandiya gibi küçük pazarlardan bile gerideyiz. Listenin zirvesindeki Lüksemburg (52,25) veya Almanya (22,55) ile aramızdaki fark, Türkiye'deki otomobil sahipliğinin ne kadar kısıtlı olduğunu kanıtlıyor.

VERGİ VE GELİR EŞİTSİZLİĞİ

Bu çelişki, rekor satışların neden genele yayılmadığını açıkça gösteriyor: Yüksek vergi yükü ve gelir dağılımındaki eşitsizlik.

1. Lüks ve filo odaklı satışlar: Toplam hacimdeki büyüme, büyük ölçüde yüksek gelir grubuna ve şirket filolarına odaklanmış durumda. Otomobilin bir yatırım aracı olarak görülmesi ve kâr marjının yüksek olduğu lüks segmentteki satışların artması, toplam rakamı şişiriyor.
2. Ulaşılmaz fiyatlar: Daha önceki yazılarımda da belirttiğim gibi, Türkiye'deki ağır ve karmaşık vergi sistemi, (ÖTV, KDV, ek vergiler) otomobili geniş kitleler için lüks olmaktan bile çıkarıp erişilmez hale getiriyor.

Sonuç olarak, hem vatandaşın hem de hükümetin bu rekorlara "nüfusa oranla" bakması gerekiyor. Toplam satış rekorları sektörün heyecanını artırsa da, 1000 kişiden sadece 7-8 kişinin yeni otomobil alabildiği bir tabloda, bu rekorların adil bir gelişmeyi yansıtmadığı gerçeği idrak edilmelidir.

Elektrikli otomobilde Avrupa 3.'sü olduk

Türkiye, Ağustos 2025'te kaydettiği 17.480 adetlik elektrikli otomobil satışı ile Avrupa'da 3. sıraya yükseldi. Bu performansla yalnızca Almanya (39.367) ve Birleşik Krallık'ın (21.969) gerisinde kaldık. Büyüme hızı ise rekor kırdı. Türkiye'nin Ağustos büyümesi %209,94 olarak gerçekleşti. Bu oran, Avrupa genelindeki %26,84'lük ortalama büyüme hızının neredeyse 8 katı. Yılın ilk sekiz aylık dönemine (Ocak-Ağustos) bakıldığında ise toplam 119.640 adet elektrikli otomobil satıldı. Bu rakam, geçen yıla göre %154,38'lik devasa bir artışa işaret ediyor ve Türkiye'yi toplam satışta 4. sıraya yerleştiriyor. Avrupa ortalaması %30,77 büyürken, Türkiye bu hızıyla zirveye oynamaya devam ediyor. Bu rekor satışlar sonucunda Türkiye, toplam otomobil pazarında elektrikli araçların payını da hızla artırdı. Ocak-Ağustos sonu itibarıyla elektrikli otomobillerin toplam satışlar içindeki payı %18,28'e yükseldi ve Türkiye'yi bu alanda Avrupa'da 18. sıradan 14. sıraya taşıdı.

BÜYÜMENİN SEBEPLERİ

Türkiye'de elektrikli otomobil satışlarının bu denli hızlı büyümesinin ardında yatan en büyük etken, içten yanmalı araçlara göre korunan ÖTV desteği. Birçok Avrupa ülkesinde teşvikler azalırken veya biterken, Türkiye'de:

• Bugün elektrikli otomobillerde ÖTV oranı %25'ten başlarken,
• İçten yanmalı araçlarda bu oran %70-75'ten başlayıp %220'ye kadar çıkıyor.

24 Temmuz’daki artışa rağmen bu devasa vergi avantajı, elektrikli otomobillerin fiyat/performans cazibesinin sürmesini ve pazarın rekor hızda büyümesini sağlıyor.

Doğan Trend Otomotiv tarafından temsil edilen MG, 22 Eylül’de Resmi Gazete’de yayımlanan, ithalatta uygulanan ilave gümrük vergilerindeki düzenleme sonrasında fiyatlarını güncelledi. Bu kapsamda MG7 için 180 bin TL’ye varan indirimler devreye alındı. Yeni MG HS modelinde ise sınırlı sayıda stok için geçerli kampanyalı satış fiyatı 2 milyon 380 bin TL olarak belirlendi.